تغییرات ژنتیکی ژن rab like 2b درمردان نابارور با اختلالات اسپرموگرام مراجعه کننده به پژوهشگاه رویان

یکی از مهمترین علل ناباروری در مردان وجود اختلال در سلول اسپرم است. در اختلال الیگوآستنوتراتواسپرمیا ، اسپرم ها دارای تعداد و تحرک کمتر از حد نرمال بوده و موفولوژی غیرطبیعی دارند. در اختلال اسپرم دم کوتاه طول تاژک اسپرم ها کوتاه تر از حد طبیعی بوده و اسپرم ها کاملا بدون تحرک هستند و تعداد آنها نیز در افراد مبتلا کاهش پیدا می کند. نتیجه ی هر دو اختلال ذکر شده به ناباروری منجر می شود. یکی از ژن هایی که گزینه ی بسیار مناسبی برای مطالعه در زمینه ی اختلالات ا سپرموگرام در مردان نابارور است، ژن (rabl2b) rab like 2b است. در مطا لعه ای که در سال 2012 انجام شد، به نقش مهم این ژن در باروری موش های نر اشاره گردید. اختلال در این ژن در موش های نر علاوه بر نقص در تشکیل تاژک اسپرم، به طور قابل توجهی باعث کاهش تعداد و تحرک سلول های اسپرم شد. توجه به همولوژی بسیار بالای ژن rabl2b در انسان با ا ورتولوگ موشی اش و توجه به این نکته که تاکنون در رابطه با تغییرات ژنتیکی ژن rabl2b در زمینه ی ناباروری مردان در انسان، مطالعه ی قابل توجهی صورت نگرفته است، اهمیت و ضرورت انجام این طرح مشخص می شود. هدف از مطالعه ی حاضر بررسی تغییرات ژنتیکی ژن rabl2b در مردان نابارور با اختلالات اسپرموگرام بود، که بر روی دو گروه بیمار با اختلال ا لیگوآستنوتراتواسپرمیا (30 نفر) و اختلال اسپرم دم کوتاه (30 نفر) انجام شد. اگزون های انتخابی در این طرح اگزون های 4 و 5 ژن rabl2b بودند که علت این انتخاب، نقش مهم این دو اگزون در کد کردن دو دومین بسیار مهم (g2 , g3) در پروتئین rabl2b بود. بدین منظور ا بتدا برای اگزون های 4 و 5 این ژن پرایمر طراحی شد و بعد از انجام واکنش pcr، خوانش توالی توسط نرم افزاز finch tv انجام شد. سپس انطباق توا لی های خوانده شده با توا لی مرجع در سایت ncbi blast انجام گردید. نکته ی قابل توجه آن است که به دلیل شباهت بسیار بالای این ژن با ژنی دیگر در ژنوم انسان و به منظور طراحی پرایمر صحیح و مطمئن، طراحی پرایمر برای اگزون های 4 و 5 ژن rabl2b طوری انجام شد که بخش های زیادی از توالی های بالادست و پایین دست این اگزون ها نیز در محصولات pcr وجود داشتند. نتایج حاصل، هیچ جهش یا پلی مورفیسمی را در اگزون های 4 و 5 ژن rabl2b نشان نداد. اما در موقعیت 188 اینترون شماره ی 4 این ژن، یک پلی مورفیسم به صورت حذف یک نوکلئوتید c (188 del c) و به حالت هتروزیگوت در 6 فرد بیمار مشاهده گردید، که از این بین 5 فرد دارای اختلال الیگوآستنوتراتواسپرمیا و یک فرد هم دچار اختلال اسپرم دم کوتاه بود. این پلی مورفیسم در هیچ کدام از افراد گروه کنترل مشاهده نشد. آنالیزهای آماری ارتباط معناداری (p<0.05) را در ارتباط با این پلی مورفیسم بین دو گروه بیمار در مقایسه با گروه کنترل نشان دادند. همچنین پلی مورفیسم (g>a) در موقعیت نوکلئوتید 201، در اینترون 5 ژن rabl2b مشاهده گردید، که تاکنون گزارشی از این پلی مورفیسم در بانک های اطلاعاتی داده نشده است و برای اولین بار است که این پلی مورفیسم گزارش می شود. پیشنهاد می شود در ادامه ی طرح مطالعات بیشتری در رابطه با نقش پلی مورفیسم (188 del c) و اختلالات اسپرموگرام انجام پذیرد، همچنین بخش های دیگر این ژن، در افراد نابارور با نواقص اسپرم مورد بررسی قرار بگیرد.